IC HD74LS138P- IC phân kênh Demux hoạt động như thế nào

Mạch Demux(Demultiplexer) hay còn gọi là mạch phân kênh nghĩa là mạch có 1 tín hiệu vào và có nhiều tín hiệu ra ,nó ngược lại với mạch Mux (mạch có nhiều tín hiệu vào nhưng chỉ có 1 tín hiệu ra)  Nó được sử dụng rất phổ biến trong thực tế nên để tiện và thuận lợi nhà sản xuất linh kiện đã đóng gói các mạch cổng ghép nối với nhau tạo ra IC chuyên dụng Demux.Vậy Ic này trong thực tế là loại nào và nó có cấu tạo ,nguyên lí hoạt động ra sao hôm nay bachkhoadientu.com chúng tối xin giới thiệu với mọi người một Ic Demux dùng rất nhiều trong thực tế là Ic HD74LS138P .

Trong Ic này người ta thiết kế thêm mạch chọn chíp.khi có tín hiệu chọn chíp thì mạch sẽ hoạt động như bảng chức năng của nó còn khi không có tín hiệu chọn chíp thì mạch sẽ không hoạt động dù tín hiệu vào là gì .
Sơ đồ cấu tạo chân IC HD74LS138P

Chân 16 cấp nguồn 5V,nếu điện áp cấp nguồn lớn hơn thì Ic sẽ bị chết và nhỏ hơn thì Ic sẽ không làm việc
Chân 8 nối mass (Ground)
Chân 1,2,3 là các chân đầu vào địa chỉ có nhiệm vụ chọn đầu ra tương ứng
Chân 4,5,6 là các chân tín hiệu chọn chíp,chân 4,5 tích cực ở mức thấp nghĩa là trong thực tế 2 chân này sẽ nối mass, còn chân 6 tích cực ở mức cao thì sẽ được nối lên dương nguồn.
Chân 7,9,10,11,12,13,14,15 là các chân tín hiệu ra ,các bạn để ý là đầu ra ở đây sẽ là đảo( vì có dấu gạch ngang trên đầu ) nghĩa là tín hiệu vào là mức cao thì đầu ra sẽ là mức thấp .

Chú ý: Khi ta tìm hiểu về 1 Ic nào đó thì ta phải kiểm trả bảng chức năng của nó trong datashet  để biết nhà sản xuất thiết kế nó hoạt động như thế nào .Sau đây là bảng chức năng của nó :

Hình 1

Trong bảng trên X có nghĩa là tùy ý nghĩa có thể ở mức logic cao hoặc có thể ở mức logic thấp .
H viết tắc của High nghĩa là mức cao,L viết tắt của Low là mức thấp.
Để có thể hiểu rõ hơn tôi sẽ mô phỏng nguyên lí hoạt động của nó
Sơ đồ mô phỏng

Hình 2

Ở đây E1 trong hình ứng với G1 trong bảng chức năng
E2,E3 chính là G2(note1) trong bảng chức năng .
Khi ta cấp nguồn chưa có tín hiệu chọn chíp thì mạch sẽ không hoạt động và tất cả  đèn sẽ sáng vì như đã nói ở phần cấu tạo chân ,các chân ra ở đây sẽ là cổng đảo và vì không có tín hiệu chọn chíp thì mạch sẽ không có tín hiệu ra nghĩa là mức thấp  nhưng đầu ra là cổng đảo nên sẽ là mức cao tức là  có điện và đèn sẽ sáng.(hình 3)

Hình 3

Tiếp theo dựa vào bảng chức năng  trên khi G1( tức E1 trong hình) ở mức logic tùy ý( ví dụ là mức cao)  và G2(E2,E3) ở mức cao thì tất cả  đèn cũng sẽ ở mức cao tức là đèn sáng (hình 4)

Hình 4

Khi E1cố định  ở mức cao và E2,E3 cố định  ở mức thấp thì mạch sẽ hoạt động theo các chân đầu vào địa chỉ là C,B,A.
Khi K1,K2,K3 đóng tức C,B,A là mức logic thấp dựa vào bảng chức năng ở hình 1 thì khi đó Y0 sẽ ở mức thấp và sẽ không sáng và tất cả các đèn còn lại sẽ sáng (hình 5)

Hình 5

Khi K3 và K2 đóng K1 hở khi đó C,B là mức logic thấp ,A là mức logic cao dựa vào hình 1 thì khi đó Y1 sẽ ở mức thấp tức đèn D2 sẽ không sáng và tất cả các đèn còn lại sẽ sáng .

Vậy là tôi đã mô phỏng xong nguyên lí hoạt động của Ic Demux HD74LS138P ,ở đây tôi chỉ mô phỏng đến Y2 thôi nếu các bạn muốn biết các ngõ ra còn lại các bạn chỉ cần dựa vào bảng chức năng ở hình 1 rồi tạo mức logic như trong đó bằng các công tắ K1,K2,K3 ứng với đầu vào địa chỉ C,B,A .
Chú ý là khi đầu vào địa chỉ ứng với ngõ ra nào thì ngõ ra đó sẽ là mức thấp chứ không phải mức cao như Ic Mux nhé .
Qua bài viết trên tôi hy vọng các bạn có thể nắm rõ được về Ic HD74LS138P - Ic phân kênh Demux và có thể sử dụng nó một cách tối ưu nhất trong quá trình sửa chữa và thiết kế điện tử của mình

Tác giả : Ngô Văn Lộc